هوش مصنوعی در کسب و کار مزایای قابلتوجهی دارد و بر مشاغل، کارگران، شرکتها و صنایع مختلف اثر میگذارد. هوش مصنوعی که فناوری برنامهنویسیشده برای شبیهسازی هوش انسانی است، تحول عظیمی در دنیای کسب و کار ایجاد کرده است. امروزه این فناوری در بسیاری از نرمافزارها و برنامهها رواج یافته و با تغییر نحوه کار، دسترسی به اطلاعات و تحلیل دادهها، شیوههای انجام کار، روشهای کسب و کار و حتی کل صنایع را متحول کرده است. در این مقاله از فیبوناچی به مزایا و کاربردهای هوش مصنوعی در کسب و کار می پردازیم و روندهای آینده این فناوری را در بیزینس بررسی می کنیم.
در ادامه برخی از مزایای هوش مصنوعی برای کسب و کارها آورده شده است:
مزایای هوش مصنوعی در کسب و کار
بهبود تعامل و تجربه مشتری
ابزارهایی مانند چتباتها، کالباتها و دستیاران مجهز به هوش مصنوعی، تعاملات خدمات مشتری را دگرگون کردهاند و راههای جدید و کارآمدی برای ارتباط کسب و کارها با مشتریان فراهم میکنند.
تحلیل دادهها و استخراج بینشها
هوش مصنوعی میتواند حجم زیادی از دادههای فعلی و تاریخی را بهسرعت پردازش کند، نتیجهگیری نماید، بینشها را استخراج کند و روندها یا رفتارهای آینده را پیشبینی نماید. این قابلیتها به کسب و کارها کمک میکنند تا در مورد مشتریان، محصولات و مسیرهای رشد آینده، تصمیمگیریهای بهتری داشته باشند.
خودکارسازی و بهبود فرآیندهای کسب و کار
قابلیتهای هوش مصنوعی میتوانند کارایی و فرآیندهای ابزارهای نرمافزاری موجود را بهبود بخشند، وظایف تکراری مانند ورود دادهها و ثبت یادداشتهای جلسات را خودکار کنند و در تولید و ویرایش محتوای معمول کمک نمایند.
پیشنهادات و هدفگیری شخصیشده
هوش مصنوعی میتواند دادههای مصرفکنندگان (مانند اطلاعات ذخیرهشده در سیستم مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) یک کسب و کار) را تحلیل کند تا شباهتهای ترجیحات و رفتار خرید در بخشهای مختلف مشتریان را درک نماید. این امر به کسب و کارها امکان میدهد پیشنهادات شخصیشده و پیامهای هدفمندتری به این مخاطبان خاص ارائه دهند.
کاربردهای هوش مصنوعی در کسب و کار
هوش مصنوعی در کسب و کار میتواند در حوزههای مختلف بهکار برده شود و بهرهوری و کارایی بالاتر، بینشهای ارزشمند، مقیاسپذیری و رشد را برای آنها به ارمغان آورد. در ادامه برخی از بخشهای کسب و کار و کاربردهایی که هوش مصنوعی در آنها تأثیر چشمگیری داشته است، آورده شده است.
حسابداری
بسیاری از نرمافزارهای حسابداری امروزه از هوش مصنوعی برای پیشبینی جریان نقدی یا دستهبندی تراکنشها استفاده میکنند. این فناوری در حوزههایی مانند مالیات، حقوق و دستمزد و پیشبینیهای مالی کاربرد دارد. هوش مصنوعی میتواند به کاهش خطاهای ورودی، شناسایی تراکنشهای تکراری یا مشکوک و کشف فرصتهای صرفهجویی مالی کمک کند.
تولید محتوا
هوش مصنوعی مولد (Generative AI) میتواند در نوشتن، تحقیق، ویرایش و همچنین ایجاد گرافیک، ویدیو و سایر رسانهها کمک کند. از کمپینهای بازاریابی تا قالبهای اسناد تجاری مانند پیشنهادها و ارائهها، کاربرد دارد. هوش مصنوعی همچنین میتواند گفتار را رونویسی و ترجمه کند و حتی کد نویسی انجام دهد، دسترسی به این مهارتهای تخصصی را برای کسب و کارها سریعتر، آسانتر و مقرونبهصرفهتر میسازد.
خدمات و پشتیبانی مشتری
چتباتها و کالباتها به کسب و کارها امکان میدهند تواناییهای فعلی خدمات مشتری خود را گسترش دهند و حجم بیشتری از درخواستهای مشتریان را پاسخ دهند. فناوری هوش مصنوعی در کسب و کار زمان کارمندان خدمات مشتری را برای تمرکز بر موارد یا تعاملات پیچیدهتر آزاد میکند. بسیاری از مراکز تماس و برنامههای صوتی مجهز به هوش مصنوعی میتوانند تحلیل احساسات تماسگیرندگان را انجام دهند و تماسهای ویدیویی و تلفنی را رونویسی کنند.
امنیت سایبری
ابزارهای امنیت سایبری مبتنی بر هوش مصنوعی میتوانند فعالیت سیستمها را زیر نظر بگیرند و با شناسایی ریسکها و نقاط آسیبپذیر، از حملات سایبری جلوگیری کنند. این فناوری همچنین به تیمهای امنیتی کمک میکند تا خطرات را تحلیل کرده و پاسخ سریعتری به تهدیدات بدهند.
عملیات فناوری اطلاعات (IT)
استفاده از هوش مصنوعی در عملیات فناوری اطلاعات (IT) آنقدر گسترده است که اصطلاح خاصی برای آن ابداع شده است: AIOps. هوش مصنوعی میتواند برای سادهسازی دادهها و نگهداری زیرساختهای فناوری اطلاعات استفاده شود و وظایفی مانند نظارت بر عملکرد، زمانبندی حجم کار و پشتیبانگیری از دادهها را خودکار کند. این فناوری به متخصصان فناوری اطلاعات بینش بهتری درباره علل ریشهای ناهنجاریها و خطاها میدهد و به آنها کمک میکند تا مشکلات سیستم را سریعتر حل کنند و موارد آینده را پیشبینی نمایند.
تحلیل مالی، معاملات و تشخیص تقلب
دپارتمانهای مالی و کسب و کارها میتوانند از تحلیل و مدلسازی سریع و قدرتمند دادههای مبتنی بر هوش مصنوعی، الگوریتمهای تشخیص تقلب و ثبت و حسابرسی خودکار انطباقها بهرهمند شوند. با توجه به توانایی هوش مصنوعی در تحلیل مجموعهدادههای بزرگ و پیچیده، سرمایهگذاران فردی و نهادی از ابزارهای هوش مصنوعی برای مدیریت پرتفوی خود استفاده میکنند. هوش مصنوعی همچنین میتواند تقلب را با شناسایی الگوها و رفتارهای غیرعادی در دادههای تراکنش تشخیص دهد.
منابع انسانی
هوش مصنوعی میتواند به دپارتمانهای منابع انسانی در خودکارسازی و تسریع وظایفی که نیاز به جمعآوری، تحلیل یا پردازش اطلاعات دارند، کمک کند. این موارد شامل مدیریت و تحلیل دادههای سوابق کارکنان، حقوق و دستمزد، استخدام، مدیریت مزایا، فرآیند onboarding کارکنان و موارد دیگر میشود.
حقوق و امور قانونی
به عنوان حرفهای که با حجم انبوهی از دادهها سروکار دارد، وکلا و دپارتمانهای حقوقی میتوانند از ابزارهای هوش مصنوعی مبتنی بر یادگیری ماشین بهره ببرند که دادهها را تحلیل میکنند، الگوها را تشخیص میدهند و در حین کار یاد میگیرند. کاربردهای هوش مصنوعی در حقوق شامل تحلیل و بررسی اسناد، تحقیق، تصحیح و کشف خطاها و ارزیابی ریسک میشود.
فروش و بازاریابی
دپارتمانهای فروش و بازاریابی میتوانند از هوش مصنوعی برای طیف گستردهای از امکانات استفاده کنند، از جمله ادغام آن با نرمافزارهای CRM، بازاریابی ایمیلی، شبکههای اجتماعی و تبلیغات. هوش مصنوعی مولد میتواند انواع محتوای خلاقانه و مفید مانند فیلمنامهها، پستهای شبکههای اجتماعی، مقالات وبلاگی، عناصر طراحی و موارد دیگر را ایجاد کند.
زنجیره تأمین و لجستیک
هوش مصنوعی میتواند تأثیر عظیمی بر عملیات داشته باشد، چه به عنوان ابزاری برای پیشبینی یا مدیریت موجودی و چه به عنوان منبعی برای خودکارسازی وظایف دستی مانند برداشت و مرتبسازی در انبارها. این فناوری میتواند در تخصیص منابع یا نیروی انسانی (مانند رانندگان)، زمانبندی فرآیندها و حل یا برنامهریزی برای اختلالات عملیاتی مفید واقع شود.
چالشها و ملاحظات اخلاقی در پیادهسازی هوش مصنوعی در کسب و کار
در اکتبر ۲۰۲۳، جو بایدن – رئیسجمهور وقت آمریکا – «دستورالعمل اجرایی درباره توسعه و استفاده ایمن از هوش مصنوعی» را منتشر کرد و به «پتانسیل فوقالعاده هوش مصنوعی برای ایجاد هم فرصت و هم خطر» اشاره نمود. در این دستورالعمل، او به این موضوع پرداخت که استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی چگونه میتواند به حل چالشهای فوری و افزایش رفاه، بهرهوری و نوآوری کمک کند. اما هشدار داد که معایب احتمالی شامل تشدید آسیبهای اجتماعی و جامعهای مانند تبعیض، اطلاعات نادرست و جابجایی کارگران میشود.
در ادامه نگاهی دقیقتر به برخی از ملاحظات مهم اخلاقی و سایر موارد مرتبط با پیادهسازی هوش مصنوعی در کسب و کار میاندازیم.
نگرانیهای اخلاقی و حریم خصوصی
ورود هوش مصنوعی در کسب و کار به کاربردهای تجربی، نگرانیهای فوری درباره اخلاقیات، حریم خصوصی و امنیت این فناوری را مطرح میکند. حکمرانی فناوری هوش مصنوعی باید چگونگی توسعه و گسترش قوانین فعلی درباره حریم خصوصی و حفاظت از دادهها را در نظر بگیرد، از جمله مشخصکردن هدف، محدودیتهای جمعآوری و استفاده از دادهها، پاسخگویی و امنیت ذخیرهسازی دادهها.
هوش مصنوعی همچنین نیازمند نظارت انسانی برای بررسی و تفسیر نتایجی که تولید میکند و نظارت بر چگونگی تولید این نتایج است، تا مبادا به بازتولید یا تشدید سوگیریهای فعلی و تاریخی و الگوهای تبعیض منجر شود.
به عنوان مثال، محققان دانشگاه کارنگی ملون آشکار کردند که الگوریتم تبلیغات آنلاین گوگل، با نمایش موقعیتهای شغلی پردرآمد به مردان بیش از زنان، تبعیض جنسیتی حول نقشهای شغلی را تقویت میکرد.
روندهای آینده هوش مصنوعی و فرصتهای کسب و کار
با ادغام روزافزون هوش مصنوعی در فناوریهای تجاری، ممکن است تمرکز از برنامههای خاص مجهز به هوش مصنوعی به سمت دستیارهای هوشمند عمومی تغییر کند که در وبسایتها، نرمافزارها و سختافزارها تعبیه شدهاند. به عنوان مثال، گوشی سامسونگ Galaxy S24 Ultra دارای قابلیتهای هوش مصنوعی مانند دستیار رونویسی، ویژگی «دایره برای جستجو» و ترجمه همزمان است.
آدریانا هویوس، استاد اقتصاد در دانشگاه IE، مینویسد:
با تداوم تأثیر فناوری، همکاری بین دولتها، کسب و کارها و افراد اهمیت بیسابقهای پیدا میکند و «شرکتهای مشارکتی به عنوان مراکز نوآوری عمل میکنند.» یکی از نمونههای این همکاری، مشارکت مایکروسافت با OpenAI است که با هدف دموکراتیکسازی مسئولانه هوش مصنوعی و افزایش دسترسی به آن صورت گرفته است. با این حال، او خاطرنشان میکند که دولتها «مسئولیت بازنگری در قوانین را بر عهده دارند تا آنها را با پیشرفت فناوری هماهنگ سازند.»
وی پیشبینی میکند که محرکهای آینده رشد اشتغال شامل تحلیل کلاندادهها، فناوریهای مربوط به تغییرات اقلیمی، رمزگذاری و امنیت سایبری خواهند بود.
بسیاری از شرکتهای موفق، هوش مصنوعی را ابزاری برای تقویت تلاشهای موجود و بهبود کارها میدانند، نه جایگزینی برای نیروی کار انسانی. این دیدگاه در حال حاضر در روند توسعه نرمافزارهای تقویتشده با هوش مصنوعی مشهود است.
با این حال، پژوهشگر هوش مصنوعی دیوید دِ کرمر و استاد بزرگ شطرنج گری کاسپاروف آیندهای را پیشبینی میکنند که در آن انسانها در کنار هوش مصنوعی بهطور مکمل همکاری میکنند و آن را «تنوع جدید» مینامند. این امر نیازمند رهبرانی است که در ایجاد تیمهای فراگیر و گردهم آوردن گروههای مختلف مهارت داشته باشند.
آیا میتوان با استفاده از هوش مصنوعی کسب و کار راهاندازی کرد؟
هوش مصنوعی در کسب و کار میتواند برای تولید ایدههای تجاری، نگارش برنامههای کسب و کار و راهنمایی کارآفرینان در مراحل راهاندازی کسب و کار مورد استفاده قرار گیرد. با افزایش کارایی وظایف زمانبر مانند کدنویسی وبسایت، نگارش ایمیلها و تنظیم جلسات، هوش مصنوعی میتواند زمان ارزشمندی را برای کارآفرینان صرفهجویی کند و به آنها اجازه دهد تا تمرکز خود را روی جنبههای مهمتر معطوف کنند.
آیا هوش مصنوعی در آینده جایگزین نیروی کار خواهد شد؟
تحلیلها درباره تأثیر هوش مصنوعی بر نیروی کار، پیشبینیهای متفاوتی ارائه میدهند. مطالعهای که در سال ۲۰۲۴ توسط صندوق بینالمللی پول انجام شد نشان داد که تقریباً ۴۰٪ از مشاغل جهانی در معرض تأثیر هوش مصنوعی قرار دارند. با این حال، اینکه آیا این فناوری موجب تکمیل یا کاهش فرصتهای شغلی موجود میشود، بستگی به تجربه و سطح درآمد فعلی کارگران و میزان توسعه اقتصادی کشور دارد.
با این حال، به نظر میرسد که کارکنان به کارفرمایان خود در زمینه بهکارگیری هوش مصنوعی اعتماد دارند. گزارش شرکت McKinsey & Company در سال ۲۰۲۵ نشان داد که تقریباً سهچهارم (۷۱٪) کارکنان مورد بررسی «به کارفرمایان خود اعتماد دارند که در توسعه هوش مصنوعی بهصورت اخلاقی عمل کنند.»
شکافهای مهارتی و تحول نیروی کار
اگرچه هوش مصنوعی در کسب و کار میتواند شکافهای مهارتی را پر کند و به کارکنان امکان دسترسی به مهارتهایی مانند کدنویسی، ترجمه و نگارش را بدهد، اما خود نیز موجب ایجاد شکافهای مهارتی میشود. بهعنوان یک فناوری که بهسرعت در حال پیشرفت و توسعه است، آموزش و بهروز نگهداشتن دانش مربوط به ابزارهای هوش مصنوعی میتواند برای کارکنان و کسب و کارها چالشبرانگیز باشد.
یک نظرسنجی که در سال ۲۰۲۳ توسط مایکروسافت از صاحبان کسب و کارهای کوچک انجام شد، نشان داد که تنها ۱۰٪ از کسب و کارهای کوچک با حداکثر ۲۴ کارمند «میدانند چگونه از هوش مصنوعی برای وظایف مرتبط با کارشان استفاده کنند»، در حالی که ۶۷٪ «میگویند اطلاعات کمی درباره هوش مصنوعی دارند یا اصلاً چیزی نمیدانند.»
علاوه بر این، گزارش سالانه شاخص روند کار مایکروسافت در سال ۲۰۲۴ نشان داد که ۶۰٪ از رهبران کسب و کارهای کوچک و متوسط (SMB) میگویند «کسی را بدون مهارتهای هوش مصنوعی استخدام نمیکنند»، اما تقریباً همین تعداد (۶۱٪) اظهار داشتند که «شرکت آنها فاقد چشمانداز و برنامهای برای اجرای هوش مصنوعی است.»
نگرانیهای زیادی در مورد جابهجایی نیروی کار به دلیل استفاده از فناوری هوش مصنوعی وجود دارد. اقتصاددانان مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT)، دارون عجماوغلو، دیوید آتور و سیمون جانسون درباره این موضوع نوشتهاند که چگونه فناوریهای دیجیتال در ۴۰ سال گذشته موجب تشدید نابرابری شدهاند.
با این حال، آنها معتقدند که رابطه هوش مصنوعی با نابرابری هنوز مشخص نیست و تأثیر آن به نحوه توسعه و کاربرد آن بستگی دارد. بهویژه اینکه آیا بهعنوان مکمل نیروی انسانی در نظر گرفته میشود یا جایگزین آن.
برای مثال، هوش مصنوعی میتواند بهعنوان دستیار شغلی یا معلم شخصی مهارتها و بهرهوری را تقویت کند و حتی میتواند به افراد بیشتری کمک کند تا استخدام شوند، مانند ارائه خدمات نگارش و ویرایش رزومه با هوش مصنوعی.
پروفسور جان جی. هورتون از MIT توصیه میکند :
رهبران کسب و کار پیش از تصمیمگیری برای جایگزینی نیروی انسانی با هوش مصنوعی، موارد زیر را در نظر بگیرند:
- مدت زمانی که انجام وظیفه بهصورت انسانی طول میکشد
- میزان دستمزد کارکنانی که وظیفه را انجام میدهند
- قابلیت هوش مصنوعی در انجام صحیح وظیفه
- میزان آسانی تأیید صحت خروجی هوش مصنوعی توسط یک انسان
مطالعهای که در سال ۲۰۲۴ توسط صندوق بینالمللی پول (IMF) انجام شد نشان داد که تقریباً ۴۰٪ از مشاغل جهانی در معرض تأثیر هوش مصنوعی قرار دارند، از جمله مشاغل با مهارت بالا.
این مطالعه بیان میکند که ۶۰٪ از مشاغل در اقتصادهای پیشرفته ممکن است تحتتأثیر هوش مصنوعی قرار گیرند، که نیمی از آنها از افزایش بهرهوری سود خواهند برد و نیمی دیگر ممکن است با کاهش تقاضای نیروی کار مواجه شوند، که میتواند منجر به کاهش دستمزدها، کاهش استخدام و در موارد شدید، حذف مشاغل شود.
در مقابل، میزان مواجهه پیشبینیشده با هوش مصنوعی در بازارهای نوظهور (۴۰٪) و کشورهای کمدرآمد (۲۶٪) کمتر بود، که نشاندهنده اختلالات کمتر در نیروی کار بهصورت فوری است. اما میتواند در طول زمان با گسترش استفاده از این فناوری، نابرابری را تشدید کند.
مسائل مربوط به یکپارچگی و سازگاری شرکتهایی که با موفقیت راهحلهای هوش مصنوعی در کسب و کار را اجرا کردهاند، آن را بخشی از یک استراتژی دیجیتال جامع دانستهاند و درک کردهاند که در کجا و چگونه میتوان از آن بهعنوان یک مزیت بزرگ استفاده کرد. این امر مستلزم در نظر گرفتن نحوه یکپارچگی آن با نرمافزارهای فعلی و فرآیندهای موجود است. بهویژه نحوه گردآوری، پردازش، تحلیل و ذخیره دادهها. یکی دیگر از عوامل مهم، ساختار زیرساخت فناوری یک شرکت است. هوش مصنوعی باید بتواند بهصورت انعطافپذیر با سیستمهای فعلی و آتی سازگار شود تا دادهها را از بخشهای مختلف کسب و کار دریافت و به آنها انتقال دهد.
نحوه استفاده از هوش مصنوعی در تحلیل کسب و کار
ابزارهای تجزیهوتحلیل هوش مصنوعی میتوانند به تحلیلگران و تصمیمگیرندگان بینشهایی مبتنی بر مجموعه دادههای بزرگ و پیچیده ارائه دهند و همچنین وظایف تکراری مانند استانداردسازی قالببندی دادهها یا ایجاد گزارشها را خودکار کنند. تحلیل پیشبینیکننده قادر است روندها و الگوهای آینده را بر اساس دادههای فعلی و تاریخی شناسایی کند.
نحوه استفاده از هوش مصنوعی در حوزه سلامت
کاربردهای بسیاری برای هوش مصنوعی در حوزه بهداشت و درمان وجود دارد، از جمله تحلیل حجم عظیمی از دادههای پزشکی مانند سوابق بیماران، مطالعات بالینی و دادههای ژنتیکی. چتباتهای هوش مصنوعی میتوانند به پرسشهای بیماران پاسخ دهند، در حالی که هوش مصنوعی مولد میتواند در توسعه و آزمایش محصولات دارویی جدید مورد استفاده قرار گیرد. حتی ممکن است رباتهای مجهز به هوش مصنوعی برای کاهش تهاجم در جراحیهای پزشکی به کار گرفته شوند.
تأثیر استفاده از هوش مصنوعی در کسب و کار هوش مصنوعی تأثیری دگرگونکننده بر کسب و کارها داشته و موجب افزایش بهرهوری و کارایی برای کارکنان و کارآفرینان شده است. با این حال، اینکه آیا این فناوری جایگزین نیروی کار انسانی خواهد شد، هنوز مشخص نیست.
یکی از ترندهای هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۵ میتواند پذیرش گستردهتر عامل های هوش مصنوعی یا ai-agentها باشد. این دستیاران دیجیتال قادر به انجام وظایف پیچیده بهصورت خودکار، بهینهسازی گردش کار و همکاری هوش مصنوعی و انسان برای ارتقای تصمیمگیری و بهرهوری هستند.
جمعبندی
یک روش مفید برای کسب و کارها در جهت درک امکانات آینده هوش مصنوعی، تمرکز بر قابلیتها بهجای فناوریها است. هوش مصنوعی میتواند حمایت از کسب و کارها را در سه دسته کلی انجام دهد:
- خودکارسازی فرآیندها
- تحلیل دادهها برای کسب بینش
- تعامل با مشتریان و کارکنان
شرکتهایی که استراتژیک از هوش مصنوعی استفاده میکنند، در این زمینهها مزایای قابل توجهی از جمله افزایش بهرهوری، بهبود کارایی، صرفهجویی در هزینهها و رشد بالقوه خواهند داشت.
با این حال، هوش مصنوعی در کسب و کار ها علاوه بر فرصتها، چالشهایی نیز به همراه دارد، از جمله نگرانیهای مربوط به حفظ حریم خصوصی دادهها، امنیت، ملاحظات اخلاقی، افزایش نابرابری و احتمال جابهجایی نیروی کار. پژوهشگران و تحلیلگران پیشنهاد میکنند که رویکردی مشارکتی میان کسب و کارها، دولتها و سایر ذینفعان میتواند کلید پذیرش مسئولانه و نوآوری در هوش مصنوعی باشد.